بر اساس مدل شبیه سازی ذهنی، در واقع دلایل بروز لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان نمی تواند علت واحدی داشته باشد. بلکه همواره معلول علل جسمانی، ذهنی، عاطفی، ارتباطی، اجتماعی، عصب شناختی و یا ترکیب ای عوامل است. بسیاری از افراد که لکنت زبان دارند دچار بعضی از ناراحتی های عصبی و ناسازگاری های اجتماعی هستند اما تشخیص اینکه آیا اینگونه ناراحتی های ناروانی علت لکنت زبان است و یا لکنت خود حاصل حالات و فشارهای ناشی از اختلالات روانی است بسیار پیچیده است. در بعضی از مواقع لکنت زبان ممکن است حاصل نارسایی ها و اختلالات عصبی باشد و یا در مواردی نیز لکنت زبان از زمان کودکی در اثر بعضی از ناهنجارهای خفیف فیزیولوژیکی پدید می آید. در مورد ارثی بودن لکنت (اختلال تسلط بیانی) طبق مطالعات دکتر محمد احسان تقی زاده که، لکنت تقلیدی و ذهنی و محیطی است و ارتباطی با ژن ندارد ولی عده ای می گویند ژنتیکی است. اگر ژنتیکی است پس ما چگونه درمان کامل انجام می دهیم؟
لکنت طبق مطالعات ما ژنتیکی نیست و مربوط به ترس و ضلع دوم آن تقلید و یادگیری مشاهده ای است که سبب اختلال در عملکرد گفتاری ذهن می شود. از نظر ما، لکنت نه بیماری است و نه مرضی خاص است بلکه ایراد در عملکرد گفتاری ذهن و نداشتن مهارت های گفتاری و عدم هماهنگی مغز و دهان است که با آموزش و درمان با شیوه ما قابل رفع است. خشم باعث تشدید لکنت می شود. افراد فاقد جرئت مندی نمی توانند از حقوق خود دفاع کنند. آنان با نا دیده گرفتن عقاید، علایق، احساسات و نیازهایشان برای خود ارزش و احترام کمی قائل هستند و همین امر باعث می شود تا فرد خشم خود را بروز ندهد و لکنت زبان او بیشتر شود . تنبیه بدنی شدید در بسیاری از کودکان باعث ایجاد لکنت زبان می شود که همین امر نیز می تواند روند زندگی آنها را دچار اختلال نماید. هیجانات شدید که باعث ترسیدن فراوان کودک شود می تواند عامل لکنت زبان باشند ولیکن هیجانات زیاد می تواند تشدید کننده لکنت زبان کودکان باشند. تقلید مشاهده ای و یادگیری از گفتار فرد دارای لکنت زبان، درک حالات او و درونی شدن گفتار و بازی های حسی، حرکتی و ذهنی افراد دارای لکنت زبان و همانندسازی می تواند عامل لکنت باشد. یادگیری مشاهده ای نظریه ای است که توسط پروفسور آلبرت بندورا مطرح شد، در خصوص برخی افراد دارای لکنت زبان و مراجعانی که از سراسر دنیا داشته داشته ایم مصداق دارد.
لازم به ذکر است علت اصلی لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان به ترس، اعم از ترس های واقعی یا خیالی از هر چیزی شامل: انسان، حیوان، رعد و برق و زلزله، تاریکی، فیلم ترسناک... بر میگردد و این ترس، کژ کاری در عملکرد گفتاری ذهن را ایجاد می کند. در مشاهده و درک و درون سازی و بازنمایی ذهنی ایجاد می کند. خیلی ها گفتار افراد لکنتی را می بینند ولی فقط در حد دیدن یا شنیدن گفتار ناروان است یا شاید بالای 99% این افراد از مشاهده رفتار فرد دارای لکنت زبان دچار لکنت نشوند ولیکن آن 1% باقی مانده نه تنها مشاهده و درک و درون سازی می کند، بازنمایی ذهنی انجام می شود و صرف دیدن نیست بلکه به حالتی از یادگیری و مهارت غیرمفید تبدیل می شود. این موارد باعث می شود که فرد ضعف در مهارت های گفتاری پیدا کند. افرادی که مهارت گفتاری ندارند مثل راننده ای هستند که هر چقدر دست و پا کند نمی تواند خودرو را به حرکت روان و آرام دربیاورد. لازم به ذکر است استرس و اضطراب معمولی، خستگی و تشنگی و گرسنگی، خواب آلودگی، هیجانات کم سبب و علت لکنت زبان نیستند بلکه تشدید کننده ی لکنت هستند. عمده دلایل لکنت به ترس های واقعی و خیالی در دو- سه سال اول یا دوران کودکی بر می گردد که سبب بی نظمی در ریتم گفتاری ذهن و زبان می شود. همانطور که زبان پنجره ی ارتباط با عالم و آدم است. لکنت به عنوان سرطان اجتماعی و در عدم شکوفایی شخصیت مشکلات شغلی، خانوادگی و تحصیلی سهیم است.
بیشتر بخوانید
ویژگی قهرمانان
1. ذهن را با روش های متناسب با آن درمان می کنیم نه با روش های جسمانی و فیزیکی
2. شیوه های درمان ما آموزش را به مرحله یادگیری و یارگیری را به مهارت می رساند
3. ما هم روی درمان گفتار و هم روی درمان ذهنی همزمان کار می کنیم. فهم زبان ذهن توسط درمانگر و مثلث هوشمندی باورمندی و انجام دستورالعمل ها توسط مراجعان عوامل اصلی درمان محسوب می شوند.
پکیج درمانی آموزشی لکنت زبان شامل 70 تمرین و تکنیک درمانی و آموزشی، مبتنی بر عمل، تمرینات خانگی و تجربه درمانی در کلینیک است و برخی افراد طی یک جلسه و برخی ممکن است طی 15 جلسه یا بیشتر درمان شوند و کمتر فرد لکنتی 30 جلسه فشرده به درمان نیاز دارد. مگر کسانی که زبان مادری آنان با زبان درمانگر متفاوت بوده و نیاز به مترجم باشد. یا اینکه تمرین ها و تکنیک ها را به خوبی اجرا نکرده باشند و دچار مشکلات روانی – رفتاری بوده و نیز بین جلسات آموزش و درمانی فاصله زیاد بگذارند. غالبا علت لکنت متفاوت از آنچه در دنیا مطرح می شود. ذهنی، روانی، محیطی و تربیتی است. یادگیری زبان پدیده ای کاملا فطری و طبیعی تحت تاثیر محیط اجتماعی فرد زبان خاصی با گویش و لهجه ی همان منطقه جغرافیایی و اجتماعی فرا می گیرد. افراد بعد از 12 سالگی هم دچار لکنت می شوند. یادگیری مشاهده ای، ترس و تنبیه شدید از عواملی است که در لکنت دخیل هستند. گاهی لکنت ناشی از مشکل فیزیکی و مکانیکی است اما عمدتا مربوط به کارکرد ذهن و روان و زبان ذهن است.
بیشتر بخوانید
ترس های رایج در کودکان
فرد مبتلا به لکنت زبان به خاطر نحوه گفتار و مشکل ارتباط با دیگران نمی تواند صرفا با اتکا به خودش زندگی کند. او همچنین به دلیل احساس عدم امنیت اجتماعی نیز وابسته به دیگران است بنابراین باید تجربه زیادی در برخوردهای اجتماعی کسب کند تا معلوم شود که واقعیت لکنتی بودن خود را پذیرفته است. این برخوردهای اجتماعی به شکل گفت و گو با فروشندگان، عابران و غیره باید در آغاز به دقت نظارت شود. سپس در جریان درمان بالینی بیمار می آموزد که مسئولیت های خود را به تنهایی به عهده بگیرد و به تجزیه و تحلیل واکنش های خود در موقعیت های مختلف بپردازد. در این مرحله از درمان، بیمار حساسیت نسبت به گفتارش را آن چنان تقلیل داده است که برای اولین بار، آزادی عاطفی را تجربه می کند. صحبت خوب و راحت با آزادی عاطفی رابطه مستقیم دارد. گروه درمان ها معتقد هستند که در لکنت مشکل در گفتار شخص نیست بلکه مشکل در "گفتار در ارتباطات خاص"است. به همین منظور راهکارهای گروهی که همزمان روی یک گروه از اشخاصی که دچار این مشکل هستند ارائه می شود، مانند:
1. ایجاد احساس همبستگی امنیت و آرامش فرد با پیوستن به دوستان هم گروهی خود که دردی مشترک دارند می توانند احساس مثبت و ذهنی آرام را در جمع تجربه کنند.
2. مشاهده و بررسی لکنت زبان دوستان هم گروه خود شخص همچون آینه ای به مشکلات و رفتار های خود پی می برد و در نتیجه بهتر می تواند آن را اصلاح کند.
3. گروه درمان اجتماع کوچک: شخص می تواند مانند یک آزمایشگاه احساسات و ارتباطات خام و ظهور نیافته خود را بیاموزد، تمرین کند و با تمهیداتی به جامعه انتقال دهد.
4. تماس منظم درمان جو با مربی: درمانگر می تواند از کج روی های شخص نسبت به مسیر درمان جلوگیری کند.
5. اصلاح لکنت ظاهری: با یادگیری و کاربرد شیوه های گفتاری که این شیوه های که این شیوه های گفتاری باید برگرفته از الگوهای گفتاری عادی و طبیعی آدمی باشد و شنونده را دچار مشکل نکند.
6. اصلاح لکنت ذهنی: در اثر یادگیری عملی در گروه چرخه لکنت از حرکت باز می ایستد.
7. اصلاح دگرگونی های دیدگاهی: دشوار ترین و حساس ترین بخش درمان تغییر دیدگاه های آسیب دیده شخص است.به طور کلی اشخاص لکنت دار در مسیر تغییر دیدگاه ها از خود مقاومت نشان می دهند.