رابطه بین شما و کودکتان رابطه ای است منحصربه فرد. در این بخش پیشنهادهای مؤثری به شما ارائه می شود که تا حدودی رابطه بین شما و کودکتان را به نحو چشمگیری تغییر می دهد برخی از این توصیه ها روشن و صریح است و برخی دیگر به صورت کلی مطرح شده است تا شما بر حسب شرایط و موقعیت زندگی خود و کودکتان انها را تغییر دهید. به خاطر داشته باشید که نحوه عملکرد شما به اندازه انچه انجام می دهید اهمیت دارد. تهیه لیستی ازچه باید و نباید انجام داد و رعایت کرد مؤثر نخواهد بود مگر این که بر پایه اعتقاد شما به انچه انجام می دهید باشد همچنین به خاطر داشته باشید گاهی انجام ندادن هیچ کاری مهم ترین اقدامی است که میتوانید در نظر بگیرید. پیشنهادها ارتباط مستقیم با توانایی روان صحبت کردن فرزند شما و چگونگی ارتباط راحت با اطرافیانش را دارد اگر شما نگران گفتار فرزند خود هستید پیشنهادهای زیر بسیار اهمیت است و درعین حال به رشد اجتماعی فرزند شما نیز کمک خواهد کرد اگرچه والدین مسبب بروز لکنت زبان کودک خود نیستند اما به محض شروع لکنت زبان نکات بسیاری است که انها با رعایت و پیگیری ان نکات می توانند از رشد و وخیم شدن مشکل جلوگیری کنند.
تنها چیزی که می توانید کنترل کنید و تغییر دهید و در عین حال مهم ترین بخش محیط کودک را هم تشکیل می دهد خود شما هستید. برای بسیاری از کودکان تغییرات ویژه ای که شما در خود یا افراد دیگر خانواده به وجود می اورید مهم ترین و مؤثرترین راه تقویت گفتار روان است.
لازم است به طور اختصاصی بر رشد گفتاری بین سنین دو تا شش سالگی مروری صورت گیرد این دوره اوج رشد و تکامل کودک است. تا سن 2 سالگی کودک ممکن است پیوسته واژه ها و جمله های کوتاه به کار ببرد. در سن 6 سالگی جمله هایی طولانی تر همراه با واژه های مختلف به کار می برد در حدود این سن است که کودک فرامی گیرد چگونه با تن صدای خویش و واژه ها رفتار دیگران را کنترل کند و نیز عواطف خویش را بیان کند او به طور وسیع گفتار را در روابط اجتماعی اش به کار می برد.
بیشتر بخوانید
عوارض لکنت زبانممکن است تعجب کنید اگر بگوییم نحوه گوش کردن به فرزندتان مهم ترین و اولین اقدامی است که می توانید برای کمک به او انجام دهید البته شما به او گوش می دهید زیرا غیرممکن است بتوانید وقتی دائما سؤال دارد و یا پرچانگی می کند به او گوش نکنید. اما یقینا شما همیشه به انچه می گوید توجه نمی کنید ما می توانیم به شما کمک کنیم که شنیدن انتخابی به گونه ای انجام دهید تا فرزندتان احساس نکند شما با هرگز به او گوش نمی دهید و یا انکه تمایلی به شنیدن حرفهای او ندارید به علاوه لازم است اگاهی بیشتری نسبت به انچه برای فرزندتان و رشدش اهمیت دارد پیدا کنید توجه به عادت شنیداری خود و چگونگی گوش دادن شما را به برقراری ارتباطی بهتر با فرزندتان هدایت می کند چهار مرحله کلیدی زیر برای تغییر و بهبودی عادت شنیدن مفید است به طور منظم هر روز به دفعات و به مدت دو الی سه هفته آن را پیگیری کنید تا نتیجه مطلوب حاصل آید.
چگونگی گوش دادن و واکنش خود را در طول آن مطالعه کنید.
برای دو الی سه روز دقت کنید چگونه و به چه میزان به او گوش می دهید. توجه کنید به تفاوت های شنیداری خود:
• چه نوع موضوعی توجه شما را جلب می کند ایا قبل از اینکه شما شروع به صحبت کنید به او اجازه می دهید صحبتش را تمام کند؟
• ایا وقتی کودکتان صحبت می کند به طور لفظی یا با حرکتهای خود او را به شتاب در تمام کردن صحبتش وادار می کنید ؟ چه میزان از پرحرفی او را واقعا گوش می دهید چه اندازه در روز با شما فرصت حرف زدن دارد و درباره چه چیزهایی دوست دارد صحبت کند؟
• هنگامی که صحبت شما را قطع می کند چگونه واکنش نشان می دهید؟
• هنگامی که دقیقا به او گوش می دهید چه میزان مستقیما به او نگاه می کنید؟
چگونگی و نحوه گوش دادن خود را از گوش کردن لحظه ای گرفته تا توجه کامل به تمام انچه می گوید. همه را به دقت یادداشت کنید اهمیت و دقت شما در انجام این مورد پایه و اساس سه قدم بعدی است.
شروع به تغییر نحوه گوش کردن و واکنش خود کنید. پس از انجام قدم اول سعی کنید توازنی در عمل گوش کردن به کودک برقرار کنید. شما نمی توانید فعالانه هر زمان که کودک صحبت می کند به او با توجه کامل گوش کنید نباید هم که چنین باشد به ویژه اگر کودک پرحرف است اما می توانید تصمیم بگیرید که در چه موقعیت هایی توجه کمتر یا بیشتری به او داشته باشید ممکن است بتوانید تصمیم بگیرید در کدام موقعیت ها و چگونه و چه میزان لازم است اگاهانه به او گوش دهید در صورت ضرورت نحوه واکنش خود را هنگامی که صحبت شما را قطع می کند تغییر دهید او را متوجه کنید که می دانید چیزی می خواهد بگوید ولی باید صبر کند تا صحبت شما با شخص ثالث تمام شود یا این که وقتی شما را مورد خطاب قرار می دهد ممکن است مشغول کاری باشید ولی به او بفهمانید که هم زمان می توانید به او نیز گوش دهید. نکته مهم این است که بیاموزید می توانید عادتهایی شنیداری خود را تغییر دهید تمرین روی این مرحله را دو روز ادامه دهید.
سعی کنید احساسات او را در واژه هایش درک کنید بعد از قدم دوم برای چند روز به نحوه صحبت کردن او گوش دهید. توجه کنید هنگام بیان احساس و منظورش چه تن صدایی را که به کار می برد، به زیروبمی واژه هایی که به کار می برد، مکث های بین صحبتش و این که چگونه عبارت ها و یا جمله ها را برای جلب توجه شما تکرار می کند دقت کنید. به نحوه تماس چشمی او با خود نیز دقت داشته باشید.این رهنموده ها باید به شما کمک کنند که با درک بهتر و بیشتری به کودک گوش دهید و واکنش مناسب تری نسبت به صحبت ها و احساساتی که احتمالا در گفتارش پنهان است نشان دهید.
این اساس یک شنونده خوب و یک مصاحب مناسب بودن است.
به خاطر داشته باشید شما در حال بررسی روابط طبیعی خود و فرزندتان هستید. در حال حاضر هیچ کوششی از جانب شما نباید برای تغییر آن صورت بگیرد همچنان که یاد می گیرید چه زمان با دقت به او گوش کنید و چه هنگام توجه کمتری نشان دهید می توانید راه هایی پیدا کنید تا به او بفهمانید که تغییر توجه شما به کارهای روزمره او بدان معنا نیست که او را دوست ندارید.
اگاهانه و با تصمیم قبلی گاهی کارهای دیگر را متوقف کنید تا به او نشان دهید که دوستش دارید و به او اهمیت می دهید او خیلی زود می اموزد زمانی که واقعا به شما نیاز دارد و توجه شما را می خواهد،مشتاقانه قادر به این کار هستید.
موقعیتهایی را که گوش کردن فوری و دقیق شما را ضرورت دارد شناسایی کنید. سعی کنید علایمی را که کودک به عنوان نیاز فوری به گوش کردن شما می فرستد شناسایی کنید مانند علایم صوتی که ممکن است فقط تغییر محسوس بلندی صدا باشد. درنگهایی غیرمعمول بین گفتار یا تکرار واژه ها که تمام این ها معمولا خیلی زودتر از زمانی که کودک به گریه کردن متوسل می شود صورت می گیرد. از انجاکه گوش کردن قسمت مهم روند ارتباط کلامی است و مستقیما با احساس مرتبط است ایجاد و یا بهبود عادت خوب گوش کردن تأثیری مستقیم بر روانی گفتار کودک دارد به خاطر داشته باشید که گوش کردن باید تجربه ای خوشایند و تشویق کننده باشد نه کاری سخت و گران.
این که چگونه با کودک صحبت می کنید و چگونه به او گوش می دهید با هم ارتباط نزدیک دارد گاهی به نظر می رسد که دائما خطاب به کودک صحبت می کنید. شما با واژه ها و تن صدای خویش به او اطلاعاتی می دهید، قوانینی وضع می کنید، او را تنبیه می کنید و همچنین رفتار او را اصلاح می کنید. هرچند شما مرتب با او در صحبت هستید ولی شما هستید که مرتب خطاب به او صحبت می کنید و اکثرا شما هستید که متکلم هستید محاوره را به گونه ای برگزار کنید که هر کدام از شما و فرزندتان سهمی در مکالمه و تبادل نظر داشته باشید. جای تعجب نیست که برخی از کودکان حساس تر هستند. شما می توانید با برقراری توازن بین مواقعی که خطاب به کودک و زمانی که با او صحبت می کنید از ایجاد حساسیت جلوگیری کنید با تبادل نظر در مورد موضوعهای مختلف صحبت کردن برای هر دو شما امری خوشایند خواهد بود.
مثال:
مادر: چه کارتون قشنگی است چرا حیوانها همه در جنگل جمع شده اند ؟
مادر: ارش به نظر خوشحال نمیای! درسته؟ خب حالا به مامان بگو چی شده...
در مورد چیزهایی صحبت کنید که برای کودکتان اهمیت دارند. به کودک خود کمک کنید صحبت کردن برایش تجربه ای خوشایند شود. در طول چند روز هر روز حداقل به مدت پنج دقیقه به مکالمه خود با فرزندتان گوش دهید می توانید مکالمه را ضبط کرده و در فرصت مناسب با دقت گوش کنید دقت کنید چگونه و به چه میزان خطاب به او صحبت می کنید سپس به دلخواه و به طور ارادی زمان را طولانی تر کنید و موضوع هایی را انتخاب کنید که بتوانید در مورد انها با او بیشتر صحبت کنید بگذارید بداند و متوجه شود که شما با شکیبایی به او گوش می دهید و اجازه گفتگو به او می دهید و تا زمانی که مایل است می تواند ادامه دهد. اما اگر نمی خواهد صحبت کند و یا تمایلی به ادامه صحبت ندارد هرگز او را بدین کار وادار نکنید یکی از موقعیت هایی که می توانید با او به گفتگو بپردازید هنگامی است که او در مورد چیزی سؤال می کند یا نظریه ای می دهد او از توجه شما لذت خواهد برد و می اموزد که گفتگو امری است خوشایند خواهد بود.
تصور کنیم که شما سعی می کنید نمونه های خوب گفتاری را در اختیار کودک قرار دهید یعنی واضح و مشخص صحبت می کنید و این که برای اشیا و تعریف از واژه های مناسب استفاده می کنید امیدواریم که شما جمله ها و واژه های مناسب سن او را به کار ببرید ایا معمولا تند و روان صحبت می کنید اگر چنین است کودک احتمالا سعی دارد الگوی گفتاری شما را تقلید کند اگرچه هنوز مهارت کامل گفتاری را فرانگرفته است به همین دلیل گاهی در گفتارش لغزش و اشکال وجود دارد اگر چنین است متوجه ناهمگونی در گفتار خودتان شده اید. سعی کنید شمرده تر صحبت کرده و بین گفتار خود مکث های کوتاه و لازم رو ایجاد کنید پشت سر هم و بدون وقفه صحبت نکنید.اگر جمله های شما بلند، پیچیده و با گوشه و کنایه همراه باشد کودک احتمالا در درک آن مشکل پیدا می کند و نمی داند چگونه باید پاسخ بدهد بنابراین دچار ناروانی گفتار می شود.
جمله ها را ساده تر و کوتاه تر به کار ببرید،به ویژه هنگامی که با او صحبت می کنید.به او فرصت کافی برای حرف زدن دهید.شما می توانید خود را به خوب گوش کردن و شکیبا بودن عادت کنید.به او بگویید و در عمل نیز نشان دهید مامان،بابا،خواهر...فرصت کافی برای شنیدن حرف های او دارند.
در مورد انچه انجام می دهید بیشتر برایش صحبت کنید. مانند غذا پختن، ظرف یا لباس شستن، گردگیری کردن یا شستن و تعمیر ماشین... هرقدر که تفریح لفظی بیشتری در خانواده داشته باشید، کودک سریع تر می اموزد که گفتار فقط برای توبیخ ،سرزنش و یا تنبیه به کار نمی رود بلکه در عوض می تواند خوشایند نیز باشد. در مواقع خاصی کودک را مطمئن سازید که خانواده به انچه او می گوید توجه دارد حتی اگر لازم باشد خواهر برادر و یا دیگر افراد خانواده را کنترل کنید علاوه بر این دیگر افراد خانواده یاد می گیرند به جای این که همیشه توجه را فقط به خودشان جلب کنند باید به دیگران هم فرصت صحبت بدهند در مقابل کودک نیز می اموزد که نمی تواند همیشه و هر زمان بخواهد تنها گوینده باشد و او هم باید به دیگران فرصت صحبت بدهد. نکته مهم ایجاد تجربه های خوشایند گفتاری است.
سعی کنید برنامه کتاب خواندن و داستان گویی را به صورت یک عادت دراورده و به شکل منظم ادامه دهید هنگامی که داستان دلخواه او را چندین نوبت خوانده اید سپس بخواهید تا او ادامه داستان را بازگو کند و یا پس از هر مکث شما جمله را تمام کند به او این اجازه را بدهید که داستان را ان گونه که می خواهد و با کلمات خود تمام کند اگر احساس می کنید ذوق داستان گویی ندارید از تصاویر و عکسهای جالب و متناسب سن او کمک بگیرید از داستان زندگی و کودکی خود یا کودکی خودش برایش داستان بگویید انچه را که جالب و شاد است و درضمن حقیقت دارد تمام کودکان چنین داستان هایی را دوست دارند. سعی کنید هر روز فرصتی پیدا کنید برای داستان گویی از طریق تصویر یا کتاب و این کار را در ساعتهایی انتخاب کنید که هیچ مزاحمی وجود ندارد شما می توانید هنگامی که در ماشین هستید یا در صف خرید منتظرید داستانی از کارهای جالب دوران کودکی او را برایش بازگو کنید اگر تمام مدت مشغول تماشای تلویزیون است و به نظر فرصتی برای این کار پیدا نمی کنید زمان مشخصی را برای خاموش کردن تلویزیون در نظر بگیرید و به کودک نیز اعلام کنید تا بتوانید ان زمان را به داستان گویی اختصاص دهید حتی روزانه ده دقیقه داستان گویی تفاوت بسیاری در رفتار کودک ایجاد خواهد کرد.
بیشتر بخوانید
لکنت زبان و مغزچند بار تاکنون به کودکتان گفته اید که دوستش دارید؟ اگر از شما الگوی مناسب را فرا نگیرد بیان احساسات برایش مشکل می شود به انچه که موجب خنده شما می شود دقت کنید ایا به چیزی می خندید که رنجش و یا ازردگی کسی را به دنبال دارد در این صورت شما دارید آن را به کودک خود اموزش می دهید او لازم است بیاموزد که خنده می تواند علتهای گوناگونی داشته باشد با او در مورد علت خنده خود صحبت کنید به چیزهای خنده دار بخندید نه چیزهای ازاردهنده اگر در رابطه با دیگران لحن تمسخرامیزی دارید ولی از او میخواهید که از صدمه زدن به دیگران خواه جسمانی یا روانی اجتناب کند چنین تضادی می تواند خود علت درگیری برای ناامنی و و ناروانی عاطفی او گردد. هنگامی که به نظر ازرده خاطر می اید با او صحبت کنید و به انچه می گوید گوش کنید علل گوناگونی برای رنجش یا عصبانیت او می تواند وجود داشته باشد ناکامی از رسیدن به خواسته ای، تقاضای لجوجانه برای داشتن چیزی و یا انجام کاری تمایل به اسیب رساندن به دیگران. تقلید، بدخلقی و بدرفتاری پدر و مادر یا اطرافیان از جمله این موارد هستند او را در انتخاب روش درست بیان خواسته هایش یاری رسانید با الگوی مناسبی که در اختیارش می گذارید او را متوجه کنید چگونه می تواند هدفش را به طور ملایم ابراز کند هنگامی که او روش مناسب بیان احساساتش را پیدا کند کشمکش درونی که موجب برخی از ناراحتی هایش می شود کاهش می یابد.
مجبور کردن کودک به حرف زدن ممکن است موجب ناروانی گفتارش شود. مثلا هنگامی که در جمع خانواده و دوستان از او بخواهید تا اتفاق جالبی را برای همه بازگو کند یا این که برای خاله مینا یا عمه مهری کار جالبی را که روز گذشته انجام داده بود بازگو کند.
طبیعی است که ما از کودک بخواهیم گفتن
خواهش می کنم، لطفا، سلام، خداحافظ
و امثال آن را فرابگیرد و به کار ببرد ولی بدون این که متوجه باشیم این گفتارهای دستوری فشار و تنش را در کودک افزایش می دهد که خود ممکن است موجب ناروانی گفتار او گردد. این تنش ها می تواند به حداقل کاهش یابد اگر به او فرصت دهید که مطابق با شرایط و سرعت رشد خود انها را فراگیرد.
کلام تنها وسیله ی ارتباط ما با دیگران نیست احساس عمیق خوب بودن یا نبودن می تواند بدون ارتباط کلامی بین شما و کودکتان در او ایجاد گردد اکثر مردم ارتباط با یکدیگر را تنها از طریق بیان افکار و عقاید می دانند در حالی که روش های ارتباطی متنوع است
شاید شما این را می دانید اما میزان اهمیت آن را همچنان که کودکتان بزرگ می شود نادیده می گیرید فرزند شما قبل از فراگیری گفتاری مفهوم کلماتی می گفت که هرچند معنایی نداشت ولی با همان بیان نامفهوم و دست و پا شکسته می توانست با اطرافیان ارتباط برقرار کند که اگر به چنین ارتباطی پاسخ مثبت داده می شد هر دو طرف احساس خشنودی می کردید کودک همچنان که بزرگ تر می شود ابتدا از واژه های بی معنی و سپس قابل تشخیص برای ارتباط استفاده می کند بزرگ ترها همچنین هستند برای ما نیز برخی از واژه های حقیقی به مرور زمان اهمیت خود را از دست می دهند. می گوییم
سام (به جای سلام) رف( به جای رفت) بدون این که به معنی و نحوه بیان واژه های گفته شده توجه کنیم اگر به فرزندتان به دقت گوش کنید متوجه میشوید که اغلب از گفتار برای تماس و جلب توجه استفاده می کند
مامان تو چشمم چیزی رفته/ بابا زخم پام رو ببین
نوع جواب ها و واکنش شما به سوال های کودک به آن اندازه که توجه به منظور او اهمیت دارد مهم نیست.
ایا او یک سری سوال ها را مرتب می پرسد؟ ایا همیشه می خواهد توجه شما را به خود جلب کند؟ به ویژه وقتی مشغول کاری هستید پرسیدن مکرر یک سؤال یا سؤال هایی که مشخصا جوابش را می داند علائم ساده ای هستند از این که کودک در جستجوی توجه معنوی شماست در حالی که شما نسبت به ارتباط عاطفی که در چنین گفتاری مخفی است اگاه تر می شوید می توانید با در نظر گرفتن نیاز او برای مورد توجه قرار گرفتن به طریق مناسب تری برخورد کنید. راه های دیگری غیر از گفتگو را برای بیان احساسات جستجو کنید گاهی به او نگاه کنید و لبخندی بزنید اگر بپرسد چرا می خندید بگویید که دوستش دارید و خنده شما از محبت است. گهگاه وقتی از کنار شما رد می شود دست نوازشی به سرش بکشید نوع نگاه شما به او به همان اندازه که واژه ها بیان می کنند می توانند عشق و غرور شما را از وجود او ابراز کند کمکش کنید که کارهای مشکل را با اشتیاق انجام دهد اما هرگز از او نخواهید که قدردان محبت شما باشد.
به تغییرات طنین بلندی و زیروبمی گفتار خودتان و او گوش کنید تا انچه را که در مورد عواطف نهفته در گفتار است بیابید. شاید برای این کار لازم باشد در ابتدا بیان و رفتار خود را تجزیه و تحلیل کنید وقتی که خود درگیر مکالمه نیستید به دیگران گوش دهید می توانید ضبط صوتی را در طول روز مدتی روشن بگذارید سپس به قسمت هایی از انچه پر شده گوش کنید چه می شنوید احتمالا درمی یابید که هنگام عصبانیت چقدر با اطرافیان بلند صحبت می کنید ممکن است متوجه شوید که طنین صوتتان گاهی بلند و حتی خشن و ناهنجار می شود.
گاهی با وجود شدت عصبانیت می توانید تن صدای خود را در صحبت با بعضی افراد کنترل کنید اما در رابطه با کودک این کار را نمی کنید خصوصیات صوتی شما با فرزندتان گاه با تحکم و گاهی با ترحم است ایا تن صدایتان با فرزندتان بیشتر حالت سرزنش و یا توبیخ ندارد تا چه اندازه محبت و صمیمیت در تن صدایتان شنیده می شود؟ سعی کنید تغییراتی در چگونگی تن گفتارتان بدهید به نحوی که عواطف سازنده و مثبت را بیشتر تأیید کند نزدیک شدن عاطفی به کودک بیش از حرف زدن با او اهمیت دارد زندگی کودک مملو از فرصتهای مختلف است تا اورا قوی و مستقل باراورد نه ترسو و ضعیف سعی کنید نحوه گفتارتان را به گونه ای تغییر دهید که احساسات مثبت و سازنده را در کودک ایجاد کند.
بدون شک لحظه هایی وجود دارد که احساس نزدیکی بیشتری با فرزندتان می کنید این نزدیکی اغلب زمانی اتفاق می افتد که مشغول انجام کار دیگری هستید. مثل قدم زدن، اشپزی، نظافت منزل، تعمیر کردن و یا خرید یعنی کارهایی که در طی ان صحبت زیادی لازم نیست و کلمات کمی بازگو می شود اگر دفعات این دقایق بیشتر باشد حتی به مدت کوتاه کودک احساس امنیت بیشتری می کند و معمولا لکنت نیز کاهش می یابد. این لحظه های شاد اتفاقی پیش می اید اما می توانید موجبات ان را بیشتر فراهم کنید کارهای مشترک شما با فرزندتان ممکن است تابه حال از شرکت در بازی با او جمع اوری اسباب بازی ها یا رفتن به پارک تجاوز نکرده باشد و درضمن تمام انچه را که برنامه ریزی می کنید ارتباط لازم را برای نزدیکی شما با فرزندتان به وجود نیاورد اما به تدریج می تواند بدون بیان کلمه ای رابطه ای مناسب به وجود اورید که باعث اطمینان او از علاقه شما شود.
کلمات محبت امیز غیرواقعی و تصنعی حتما تو خالی هستند و کودک خیلی زود متوجه آن می شود.
موارد بسیار دیگری علاوه بر گفتگو با فرزندتان وجود دارد که می تواند در کمک به فرزندتان مؤثر باشد. برای کودک موقعیت و شرایط گوناگونی به وجود می اید که گاهی در رشد و توانایی های جسمی و روحی او تأثیری مثبت می گذارد و گاهی ممکن است به ترس بیشتر و عدم اطمینان به خود منجر شود. در اینجا هدف فهرست کردن تمام مسائلی نیست که ممکن است با آن روبر رو باشید اما به تعدادی از مشکلات ویژه که تغییرشان در روانی گفتار کودک مؤثر است اشاره می شود.
اگر فرزند شما خوش غذا نیست و زمان صرف غذا برای هر دوی شما تنش زاست شاید لازم باشد موقعیت را بهتر بررسی کنید. ایا بیشتر هنگام خوردن غذا است که او لکنت می کند؟ با او هنگام غذا خوردن چه برخوردی دارید؟ ایا مرتب به او درباره نحوه تغذیه اش تذکر میدهید؟ ایا مکررا در مورد بد غذا بودنش سرزنشش می کنید؟ ایا با بشقاب غذا به دنبالش هستید که قاشق غذا در دهانش بگذارید؟ ایا نگران هستید که به اندازه کافی چیزهای مفید نمی خورد؟ ایا کرارا در مورد اداب خوردن با او صحبت می کنید؟
اگر تا به حال به زمان خواب کودک توجهی نداشته اید بکوشید به تدریج آن را تنظیم کنید شما نمی توانید به زور کودک را به زود خوابیدن مجبور کنید زیرا مقاومت بیشتر او موجب می شوید کلید دستیابی به ایجاد نظم و ترتیب در جدیت شما و اجتناب از دیگر فعالیتهای نامربوط قبل از خواب است. مطمئنا شما از حیله هایی که او برای به تأخیر انداختن زمان خوابش استفاده می کند اگاهی دارید درخواست یک لیوان اب، تمنا کردن از شما برای خواندن چند صفحه بیشتر کتاب، داستان یا خواستن از شما برای پیدا کردن شبح ترسناکی که تصور می کند در اتاق وجود دارد از جمله حیله هایی هستند که ممکن است به کار ببرد. توجه و توانایی شما در تنظیم برنامه خواب کودک موجب می شود بتوانید برنامه های دیگر او را نیز نظم دهید. برای زمان خواب و مسائل مربوط به ان قوانینی وضع کنید و انها را با او در میان بگذارید مانند قبل از رفتن به رختخواب یک لیوان اب یا شیر بخورد. نیم ساعت زودتر چند صفحه کتاب را برایش خوانده شود. چند دقیقه ای به کتاب مورد علاقه اش نگاه کند و ذکر تعداد دفعاتی که به او سر خواهید زد.در اجرای تصمیمات خود جدی و مصمم باشید.
اموزش توالت رفتن می تواند یک روند مشکل باشد از انجایی که نمی توانید کودک را وادار به نشستن سر توالت یا کنترل ادرار و مدفوع کنید برای اموزش ان سعی بیهوده نکنید و او را در این مورد تحت فشار قرار ندهید اگر به علت اشتیاق خودتان اموزش او را زود شروع کرده اید احتمالا در این کار موفق نبوده اید اگر خیس کردن خودش به عنوان یک مشکل ادامه دارد چگونگی برخورد شما با این مسئله اهمیت دارد زیرا رفتار شما باید ان چنان باشد که کودک احساس سرافکندگی نکند.میتوانید به او در این باره کمک کنید بدون این که احساس کند از علاقه شما به او کم شده است او را با ملایمت و به تمیز کردن محل و تعویض لباسش وادار کنید. لازم است بداند علی رغم انچه انجام می دهد او را می پذیرد و دوستش دارید زیرا پاره ای از وجود شما است با کاهش احساس گناه و شرمساری در درازمدت کار را برای او و خود راحت تر می کنید.
فعالیت هایی را که افراد خانواده روزانه به ان مشغول می شوند مورد توجه قرار دهید ایا کارهای بسیار زیادی در طول روز انجام می گیرد که باعث می شود فرزند شما مرتب از کاری به کار دیگری بپردازد تنها بدین دلیل که همه به نوعی سخت مشغول کارهای مختلفی هستند اگر به مهد کودک و یا کلاس پیش دبستانی می رود برنامه روزانه اش در انجا چگونه می گذرد رابطه و واکنش معلمان هنگامی که لکنت می کند چگونه است رابطه اش با کودکان دیگر چگونه است چگونه می توانید در منزل توازنی بین کارها و میزان استراحتش برقرار کنید ایا گهگاه ساعتهای ارامشی در مدرسه و منزل دارد یا ان قدر در طول روز با خود تنها است که با دیدن کسی که به او توجه می کند بیش از اندازه به هیجان می اید. ایا بیشتر وقت خود را با بزرگسالان می گذراند چه نوع توازنی بین استراحت و فعالیت هایش وجود دارد جواب به این سؤالها موجب می شود که محیط اطرافش و میزان انگیزه ای را که محیط و اطرافیان بدون ایجاد فشار اضافی برای او ایجاد می کنند بهتر بشناسید به خاطر داشته باشید که هر نگرش یا رفتار شما که احساس گناه، شرمندگی، دستپاچگی، بی کفایتی، سرخوردگی یا نگرانی را در او ایجاد کند، موجب تنش و فشار روحی بیشتری در کودک می شود که در گفتار سلیس او اختلال ایجاد می کند.اگر یک برنامه تلویزیونی به نظر برای کودک بسیار هیجان انگیز است به طور قطع برای خواهر و برادرانش نیز به همان اندازه مهیج خواهد بود.
بسیاری از والدین متوجه می شوند که ناروانی گفتار در کودکشان زمانی افزایش می یابد که خانواده به دلایلی تغییرات سریعی در زندگی ایجاد می کنند مانند تغییر در شهر و یا محل مسکونی به علت شغل پدر یا مادر و یا شتاب دایمی افراد خانواده در انجام برنامه های روزانه.
به خاطر داشته باشید کودک مسئول روش فعلی زندگی شما نیست شما ان را به او تحمیل کرده اید تغییر روش زندگی در صورت نیاز مسئولیت شما است.
کودکان به شکل قابل ملاحظه ای از یکدیگر از نظر سطح انرژی و تطبیق با تغییرات محیطی متمایزند به خصوصیات منحصر به فرد فرزند خود اهمیت بدهید و اگر کاهش سرعت انجام در کارها ضرورت دارد انجام ان را در اسرع وقت برنامه ریزی کنید اما به شکلی کاملا طبیعی و بدون ذکر علت تغییر.
چنین اجازه ای نباید به او داده شود به ویژه اگر در سن پیش دبستانی است و به ویژه قبل از رفتن به رختخواب بسیاری از کودکان از انچه که می شنوند و می بینند به سرعت به هیجان می ایند برخی از این برنامه ها حتی ممکن است موجب ترس انان شود برنامه های تخیلی هیجان انگیز صحنه های کشت و کشتار به راحتی کودکان را تحت تأثیر قرار می دهد حتی پس از رفع لکنت زبان ممکن است کودک تحت شرایط هیجان و اضطراب دچار ناروانی گفتار گردد. بسیار می شنویم که والدین می گویند: شاهین خیلی خوب صحبت می کند فقط وقتی هیجان دارد لکنت می کند اگر یک برنامه تلویزیونی یا تجربه انجام کاری به نظر برای کودک بسیار هیجان انگیز است و نامناسب به طور قطع برای خواهر و برادرهایش نیز به همان اندازه مهیج خواهد بود.
کودکان برای رشد مناسب و برخورداری از سلامتی نیاز به یک برنامه غذایی مناسب دارند پزشک اطفال بهترین شخصی است که می تواند در این مورد شما را راهنمایی کند توصیه های او را همراه با قضاوت خود به کار گیرید توجه به برنامه غذایی کودک مانند رسیدگی به برنامه های خواب سرگرمی و بازی با هم سالانش اهمیت خاص خود را دارد با صرف وقت کافی و مطابق بودجه خانوادگی می توان یک برنامه مناسب غذایی برای تمام افراد خانواده به ویژه کودکتان تهیه کنید برای این کار هزینه اضافی لازم نیست با کمی ابتکار و سلیقه و مشاوره با دیگر والدین و حتی گاهی با هزینه اندکی می توانید برنامه غذایی متنوع و مفیدی برای او تدارک ببینید.
دعوای بین خواهر و برادر با کودکان فامیل و یا هم بازهای دیگر امری غیرعادی نیست کودکانی که دچار لکنت زبان هستند مانند همسالان خود ممکن است هنگام نزاع با یکدیگر کلمات خشن و ناخوشایندی را به زبان اورند تا انجا که می توانید از مداخله خودداری کنید کودک خود را به بهانه لکنت زبان مورد حمایت بیجا قرار ندهید. برای ارامش خود فقط دورادور مراقب باشید خونسردی خود را حفظ نمایید و تنها زمانی میانجی گری کنید که کودک را در معرض خطر جسمی می بینید با عدم دخالت خود در نزاع کودکان به کودک شانس تجربه و فراگیری رفع اختلافات خود را با همسالانش می دهید انها در این تجربه می اموزند که از یکدیگر نه تنها از نظر ظاهر تفاوت دارند. بلکه از نقطه نظرهای سلیقه ای نیز متفاوتند او می اموزد که وجود ناروانی گفتار امتیاز بیشتر و متفاوتی به او نسبت به همسالانش نمی دهد.
با عدم دخالت خود به کودک شانس تجربه و فراگیری رفع اختلافات خود را با همسالانش بدهید.
گمان نکنید که کودک احتمالا به علت لکنت زبانش از حق خویش باید چشم پوشی کند او زودتر از انچه تصور می کنید، تغییر روش می دهد و می اموزد که چگونه از حق خویش دفاع کند
این نکته را فراموش نکنید که کودک خصوصیت چشم پوشی و گذشت را ممکن است از پدر و مادر خویش فراگرفته باشد و هیچ گونه ربطی به لکنت زبانش نداشته باشد.
رشد کلی او را زیر نظر داشته باشید
رشد کلی شامل مهارتهای جسمانی و هماهنگی عضلانی مهارت های اجتماعی رشد ذهنی و هوشی است کودک ممکن است در بعضی مهارت ها پیشرفت سریع تر و به بهتری نشان دهد. اگر چنین باشد بدین معنی است که انرژی و توجهش موقتا بر روی مهارت های گفتاری نیست گفتارش ممکن است به روانی چند ماه گذشته نباشد یا این که رشد و مهارتش در همه زمینه ها غیر از گفتار طبیعی باشد اگر چنین است هچ جای نگرانی نیست تکامل روندی مداوم نیست رشد کودک گاهی به صورت ناگهانی شکوفا می شود اگر روند رشد در مرحله متوقف و یا ایست طولانی داشته باشد طبیعتا باید دنبال علل آن بود در این صورت لازم است با یک متخصص مشورت شود اما اگر کودک برای مثال بر خلاف سنش هنوز به راندن سه چرخه اشتیاق و علاقه شدید نشان می دهد نباید نگران گفتارش بود.
عوامل دیگر را هم مدنظر قرار دهید
قبلا ذکر شد که معمولا صدمه ها و حوادث شدید رانندگی موجب بروز لکنت نمی شوند.اما ناراحتی های خانوادگی طبیعتا هر کودکی را متأثر می کند علی رغم سعی والدین در حفاظت و مراقبت از کودک ممکن است وقایعی چون بیماری درگیری های عاطفی، نقل مکان کردن ها، اختلافات خانوادگی و مرگ و میر اتفاق افتد که موجب بروز ناروانی های گفتار شود.اگر چنین است به عنوان یک امر عادی باید با ان روبر رو شد با واکنشهای نسنجیده در برابر مشکل ناروانی گفتار نباید توجه کودک را بیشتر به ان جلب کرد اگر درگیری های خانوادگی ادامه یابد احتمالا ناروانی ها بیشتر می شود برای مقابله با این مسئله باید رابطه صمیمی تری با او برقرار کرد. همچنین اگر خانواده به خانه یا شهر جدیدی نقل مکان کند ممکن است افزایشی در ناروانی های او رخ دهد که نتیجه اشتغال به امور مربوط به نقل مکان و تطابق با محیط جدید است. اگر در این دوران دقت و سعی بیشتری در مورد کودک به عمل اید گفتار او احتمالا به سطح روانی طبیعی برمی گردد اگر در کودک علایم لکنت وجود دارد باید از قطع گفتار او اجتناب کرد در صورتی که گفتارش توسط دیگران زیاد قطع می شود به توجه بیشتری از جانب افراد خانواده نیاز دارد اگرچه لازم به محدود کردن هر نوع قطع گفتاری نیست اما میزان آن باید کاهش یابد. به این نکته باید توجه داشت هنگامی که کودک صحبت می کند انچه می گوید برایش اهمیت دارد و نباید صحبت او را قطع کرد عوامل دیگری را هم که موجب می شوند گفتار کودک ان چنان که باید روان نباشد لازم است مورد توجه قرار دهید اگر ناروانیش هنگامی که هم زمان صحبت می کند و کاری انجام می دهد بیشتر می شود در این صورت باید تشویق شود که به هنگام صحبت انجام کار را متوقف کند اگر کودک شما هنگام بازی با کودکی دعوا کرده یا صدمه دیده و یا بازی او را بسیار به هیجان اورده است تا زمانی که ارام نگرفته نباید از او هیچ نوع سؤالی در مورد علت ناراحتی وهیجانش پرسیده شود در طول روز با کمی دقت و سعی می توان با تغییرات جزئی در گفتار و واکنش های خود صحبت کردن را برای کودک اسان تر کرد.
احتمالا چنین است اما تماما بستگی به این دارد که والدین خود به تنهایی و در رابطه با کودک نسبت به این مسئله چگونه واکنشی نشان می دهند و چه رفتار و نظری دارند جدایی پدر و مادر گاهی بر روی جنبه های دیگر زندگی کودک چون تحصیل رابطه با دیگر کودکان و...تاثیر می گذارد اما اگر کودک شاهد اختلاف جنگ و نزاع بین والدین خود بوده لکنت زبانش متأثر از این مسئله است امکان دور شدن از یکی از والدین پس از جدایی چیزی است که کودک را نگران می کند انچه که اهمیت دارد ارزیابی این مسئله است که اختلاف موجود بین والدین تا چه میزان بر گفتار کودک تأثیر گذاشته است و این که اگاهی یابد به این که جدایی والدین از یکدیگر چه تفاوتی با زندگی پیش از جدایی برای او خواهد داشت. جدایی پدر و مادر امری طبیعی و عادی برای کودک نیست حتی اگر دائما شاهد برخوردهای شدید بین پدر و مادر بوده باشد و بخصوص اگر زیر سن دبستان است در صورت لزوم به جدایی تا انجا که امکان دارد باید به او اطمینان داد که از عشق و علاقه والدین کاسته نشده است و او هیچ گونه تقصیری در این تصمیم گیری نداشته است باید به او این اطمینان خاطر را داد که والدین همیشه پدر و مادر او خواهند بود تا انجا که امکان دارد باید سعی کرد زندگی با ثبات و امنی برای او ایجاد شود فراموش نکنید که یک عامل به تنهایی مسئول ادامه و یا ثبات لکنت زبان در کودکان نیست.
احساس شک و شکست زمانی پیش می اید که تقاضاهایی از کودک شود که او خود را قادر به انجام کامل آن نبیند مثل زمانی که سطح تقاضاها از کودک بسیار فراتر از توانایی او باشد. مشکلات گفتاری اغلب در دوره هایی پیش می اید که احساسات او دچار اغتشاش شده است.
انتظارات رفتاری مناسبی داشته باشید
گاهی از فرزند خواسته می شود کارهایی انجام دهد و یا حرف هایی بزند که از نظر اجتماعی پسندیده است اگر انتظار بر این باشد که کودک نهایت کمال را در کار و گفتارش داشته باشد توقعی بیش از حد است توقعات را تا حد سن و تواناییهای او باید پایین اورد فراگیری رفتار صحیح و خوب صحبت کردن زمان می خواهد اگر هنگامی که کودک نهایت سعی خود را می کند مورد تشویق قرار گیرد به تکرار کردار و رفتار درست برانگیخته می شود. هرگز نباید او را مورد سرزنش قرار داد و به تکرار عمل یا گفتاری وادار کرد باید به یاد داشت که او هنوز کودک است از عملکرد و گفتار او شرمنده و یا متأثر شدن توقعی بیش از حد است.
رفتار او را اصلاح کنید نه کودک را
با رفتار نامناسب کودک به گونه ای باید برخورد کرد که مشکلات دیگری ایجاد نشود. فراگرفتن سامان دادن به احساسات و کارهای کودک با روشی مثبت در رشد و تکامل صحیح رفتاری و کرداری او اهمیت بسیاری دارد اگر هنگامی که فرضا در رفتار و گفتارش مرتکب اشتباه می شود احساس شرمساری و گناه در او ایجاد گردد به او تلقی می شود که بچه بدی است در عوض باید با او در مورد غیر صحیح بودن رفتارش صحبت کرد این کار را می توان با تغییر واکنش و نوع تذکر انجام داد. چگونگی بروز خشم والدین و شیوه روبرو شدن با ان برای کودک بیان شود کودک لازم است ببیند و بداند که والدین هم گاهی عصبانی می شوند ولی می تواند از انان برخورد درست با عصبانیت خود را بیاموزد از کودک نباید انتظار داشت که یک روزه کنترل رفتار خود را یاد بگیرد او به زمان و تجربه نیاز دارد ولی هر تغییر مثبتی را باید مورد تشویق قرار داد.
در انضباط فرزندتان مقاوم و پایدار عمل کنید
دستورهایی کلی وجود دارد که به کارگیری انها بر روی احساس فرزند نسبت به خودش و دیگران تأثیر دارد هر چه که باعث شود کودک خود را بازنده احساس کند ممکن است او را در صحبت کردن دچار تردید کند. اما هم زمان لازم است به او اموزش داده شود تا رفتاری را برگزیند که موجب ارامش خود او و دیگر افراد خانواده گردد چگونگی این اموزش تأثیر مستقیم بر روی چگونگی احساس او نسبت به خود دارد نحوه گفتار والدین برای تنبیه یا تشویق او اهمیت دارد واژه ها و عبارتها می توانند به اندازه تنبیه بدنی مؤثر و یا درداور باشند استفاده از چنین واژه ها و عبارتهایی ممکن است موجب کنترل رفتار او گردد ولی تاوان سختی به دنبال خواهد داشت.
برخورد کودکان هم بازی فرزندتان را با او زیر نظر داشته باشید
اگر کودک خواهر برادر و یا هم بازی هایی دائمی دارد به همان اندازه که انها می توانند به رشد گفتاری یا کمک کنند می توانند ان را به تعویق اندازند انها می توانند محرک خوبی برای حرف زدن بیشتر کودک باشند ولی اغلب به او فرصتی برای این کار نمی دهند بچه ها در جلب توجه دیگران هر کدام به طریق خودشان با یک یکدیگر رقابت می کنند و ان که سریع تر و بلندتر صحبت می کند اغلب موفق تر است با تشخیص احتمال لکنت زبان در کودک لازم است تا حدودی دیگر اعضای خانواده به سکوت دعوت شوند تا فرصت کافی برای صحبت به او داده شود اگر نسبت به بچه های دیگر خجول تر و گوشه گیر تر است باید بیشتر مورد حمایت قرار گیرد این بدان معنی نیست که برای حرف زدن لازم است همیشه حق تقدم داشته باشد و نه این که مقرر گردد که هیچ یک از افراد خانواده حق ندارند صحبت او را قطع کند باید منطقی بود و درست برخورد کرد. تمام افراد خانواده لازم است بیاموزند که در مکالمه باید نوبت را رعایت کنند حمایت بیش از اندازه از کودک به خاطر لکنت زبانش موجب می شود که او به رفتار اشتباه خود ادامه دهد و در انجام انچه به او این امتیاز را می دهد پایدار تر گردد گاهی لازم است به او فرصت داده شود تا از حق خود دفاع کند زمانی که بحرانی مثل بیماری یا حادثه ای برای کودک پیش می اید باید مانند بچه های دیگر در زمان بیماری به او توجه کرد نه بیشتر اما باید مطمئن شد که بحران حقیقی است نه ساختگی در صورت شک داشتن نباید به روی خود اورد و به مورد توجه قرارگیرد تا متوجه تردید ایجاد شده نشود.