الف) اختلال هایی در تسلط عادی بر زبان الگوی زمانی که متناسب با سن و مهارت های زبانی فرد نیست در گذر زمان پایدار است و با روی دادن مکرر و چشمگیر یک (چند) مورد زیر مشخص می شود:
1. تکرار های صوت و هجا
2. واژه های بریده بریده (مثل ایجاد وقفه هایی در داخل یک واژه)
3. کشیدن یا تطویل حروف صدا دار و نیز بی صدا
4. وقفه تکلمی قابل شنیدن یا بی صدا
5. طفره رفتن از بیان واژه های خاص
6. بیان واژه ها با تنش فیزیکی
7. تکرار واژه های تک هجایی
ب) این اختلال موجب بروز اضطراب از صحبت کردن یا ایجاد محدودیت در ارتباط مؤثر مشارکت اجتماعی یا عملکرد تحصیلی یا شغلی جداگانه یا با هر نوع ترکیبی از آن می شود.
ج) نشانه ها در اوایل دوره تحول اغاز می شود (توجه موارد به اغاز دیرتر به عنوان اختلال تسلط بیانی و اغاز در بزرگسالی تشخیص داده می شود).
د) این اختلال را نمی توان به نقص حرکتی یا حسی گفتار عدم تسلط زبانی مرتبط با اسیب عصب شناختی ( مثل سکته، تومور ضربه) یا عارضه جسمانی دیگر نسبت داد و بر حسب اختلال روانی دیگری نمی توان تبیین بهتری از آن به دست داد.
بیشتر بخوانید
سوالات متداول لکنت زبانویژگی اصلی اختلال تسلط بیانی با اغاز در کودکی (لکنت زبان) اشکال در تسلط و روانی عادی و الگوی زمانی گفتار متناسب با سن فرد است مشخصه های این اختلال عبارتند از تکرار به کشیدن صداها یا هجاها و سایر انواع عدم تسلط بر گفتن از جمله بریده بریده حرف زدن، مکث در حین بیان یک کلمه، وقفه تک کلامی قابل شنیدن یا بی صدا مثل مکثهای باصدا یا بی صدا در گفتار طفره رفتن از بیان واژه های خاص جانشین کردن واژه های دیگر برای اجتناب از واژه های مسئله ساز بیان واژه ها با تنش فیزیکی اضافی و تکرار واژه های تک هجایی اختلال لکنت زبان مزاحم پیشرفت تحصیلی یا شغل یا ارتباط اجتماعی می شود. گستردگی این اختلال از موقعیتی به موقعیت دیگر متفاوت است و اغلب در مواردی که فشار خاصی برای صحبت کردن با با برقراری ارتباط وجود دارد (مثل خواندن در مدرسه یا مصاحبه شغلی) شدیدتر می شود این کژ کاری های بیانی اغلب در بلندخوانی، اواز خواندن یا صحبت کردن با اشیای بی جان یا با حیوانات خانگی وجود ندارد.
ممکن است کسی نگران وقوع اتفاق ترس اوری باشد شاید تلاش کند از راه سازوکارهای زبانی مثل تغییر دادن سرعت گفتار اجتناب از واژه ها یا صداهای خاص از عدم تسلط بیانی دوری کنند یا از موقعیت های گفتگویی خاص مثل تلفن زدن یا صحبت کردن در جمع پرهیزند استرس و اضطراب علاوه بر این که ویژگی های لکنت زبان هستند موجب تشدید عدم تسلط بیانی می شوند. اختلال لکنت زبان با اغاز در کودکی ممکن است با حرکات جنبشی همراه باشد مثل (پلک زدن، تیک، لرزش لب ها یا چهره، پرش سر، حرکات تنفسی، گره کردن مشت) کودکانی که گرفتار اختلال لکنت زبان هستند از طیفی از توانایی های زبانی برخوردارند رابطه ای میان اختلال تسلط بیانی و توانایی های زبانی مشخص نیست.
اختلال تسلط بیانی با اغاز در کودکی با لکنت زبان تحولی در 80 تا 90 درصد موارد تا قبل از شش سالگی رخ می دهد و دامنه سنی اغاز ان از 2 تا 7 سالگی است. اغاز ان ممکن است بی سروصدا یا ناگهانی تر باشد توجه معمولا موارد عدم تسلط بیانی به تدریج با تکرار و حروف بی صدای اغازین درست است می باشد. واژه های اول یک عبارت با موارد عدم تسلط بیانی طولانی اغاز می شود. کودک ممکن است از لکنت زبان اگاه نباشد. با پیشروی این اختلال فراوانی و مزاحمت موارد عدم تسلط بیانی افزایش پیدا می کند و در ازای بیشتر واژه ها یا عبارات معنی دار رخ می دهد همان طور که کودک متوجه این مشکل گفتاری می شود امکان دارد ساز و کارهایی برای اجتناب از این موارد عدم تسلط بیانی و پاسخ های هیجانی ایجاد نماید از جمله اجتناب و صحبت کردن در جمع با استفاده از گفته های کوتاه یا ساده، پژوهش های طولی نشان داده اند که 65 تا 85 درصد کودکان گرفتار عدم تسلط بیانی در هشت سالگی پیش بینی کننده بهبود یا تداوم آن در نوجوانی و بزرگسالی است.
عوامل ژنتیکی و فیزیولوژیکی، خطر لکنت زبان در خویشاوند حقیقی درجه اول افرادی که اختلال تسلط بیانی با اغاز در کودکی دارند سه برابر بیش از احتمال ان در کل جمعیت است.
استرس و اضطراب علاوه بر این که ویژگی های اختلال لکنت زبان هستند می توانند عدم تسلط بیانی را وخیم تر کنند اضطراب ناشی از این اختلال ممکن است موجب بروز نقایصی در کارکرد اجتماعی شود.
بیشتر بخوانید
درمان لکنت و راهکارهایی برای کاهش علائم
نقص های حسی موارد عدم تسلط بیانی ممکن است با نقص شنوایی یا نقص های حسی دیگر یا نقض حرکتی گفتار همراه باشد وقتی موارد عدم تسلط بیانی بیش از مواردی باشد که معمولا در این مشکلات دیده می شوند ممکن است تشخیص اختلال تسلط بیانی با اغاز در کودکی مطرح شود.
عدم تسلط بیانی عادی در گفتار،اختلال تسلط بیانی را از موارد عدم تسلط بیانی عادی که اغلب در کودکان خردسال رخ می دهد و شامل تکرار کل واژه یا عبارت عبارات ناقص اضافات مکسهای بی صدا و عبارات معترضه است متمایز کرد اگر با بزرگ تر شدن کودک فراوانی یا پیچیدگی این مشکلات افزایش پیدا کند تشخیص اختلال تسلط بیانی با اغاز در کودکی مطرح می شود.
اثرات جانبی دارو،لکنت زبان ممکن است به عنوان اثرات جانبی دارو رخ دهد که با بررسی رابطه زمانی مصرف دارو و رویداد ان می توان به این مشکل پی برد.
اختلال توره،تیک های اوایی و اواسازی های مکرر مربوط به اختلال توره را باید بر حسب ماهیت و زمان بندی انها از اواهای تکراریی در اختلال لکنت زبان با اغاز در کودکی متمایز کرد.
الف) مشکلات پایدار در استفاده اجتماعی از ارتباط کلامی و غیرکلامی که با موارد زیر مشخص می شود:
1. نارسایی ها در استفاده از ارتباط برای هدف های اجتماعی مثل سلام دادن و مبادله اطلاعات به شیوه ای مناسب با شرایط اجتماعی
2. نقص در توانایی تغییر دادن ارتباط برای مطابقت دادن ان زمینه یا نیازهای شنونده مثل صحبت کردن به شیوه ای متفاوت در کلاس و در زمین بازی صحبت کردن متفاوت با کودک و بزرگسال و اجتناب از به کار بردن زبان بسیار رسمی
3. مشکلات در رعایت قواعد مکالمه و گزارش وقایع مثل رعایت نوبت در گفتگو بیان کردن مقصود در قالب دیگر وقتی طرف مقابل حرفش را درک نمی کند و دانستن چگونگی استفاده از علائم کلامی و غیرکلامی برای تنظیم تعامل
4. دشواری در فهمیدن موضوع هایی که مستقیما بیان نمی شود و معانی غیرصریح یا مبهم به زبانی
این نارسایی ها منجر به محدودیت های کارکردی در ارتباط مؤثر، مشارکت اجتماعی، روابط اجتماعی، پیشرفت تحصیلی به عملکرد شغلی به طور جداگانه یا با هر نوع ترکیبی از ان می شود.
ب) نشانه ها در اوایل دوره تحول اغاز می شود (اما احتمال دارد نارسایی ها کاملا اشکار نشود مگر این که ضرورت های ارتباط اجتماعی فراتر از ظرفیت های محدوده فرد باشد)
ج) نشانه ها را نمی توان به عارضه های جسمانی عصب شناختی دیگر یا توانایی های ضعیف در حوزه های ساختار واژه و دستور زبانی نسبت داد بر حسب اختلال طیف اوتیسم ناتوانی هوشی اختلال تحول هوش تأخیر تحولی کلی یا اختلال روانی دیگری نمی توان تبیین بهتری از ان به دست داد
.
ویژگی های تشخیصی
مشخصه های اختلال ارتباط اجتماعی عبارتند از مشکل اساسی در کاربردشناسی با استفاده از اجتماعی زبان برای ارتباطی که نارسایی هایی که در درک و رعایت قواعد اجتماعی ارتباط کلامی غیرکلامی در زمینه های طبیعی تغییر دادن زبان مطابق نیازهای شنونده یا موقعیت و رعایت قواعد مکالمه و گزارش وقایع مشخص می شود نارسایی ها در ارتباط اجتماعی به محدودیت های کارکردی در ارتباط مؤثر مشارکت اجتماعی برقراری و تداوم روابط اجتماعی پیشرفت تحصیلی با عملکرد شغلی منجر می شود برای این نارسایی ها بر حسب ضعیف بودن توانایی ها در حوزه های ساختاری زبان با توانایی شناختی نمی توان تبیین بهتری به دست داد.