سؤالی که اغلب والدین می پرسند این است که چرا کودک من لکنت دارد؟ هیچ کس نمی تواند به این سوال پاسخ قطعی بدهد ولی این طور به نظر می رسد که اگر بتوان علت لکنت را پیدا کرد آنگاه شیوه های پیشگیری از بروز لکنت را نیز می توان یافت. اما واقعیت آن است که برای کمک به کودک لازم نیست حتما پاسخ این پرسش را بدانیم به عبارتی بدون آنکه دلیل لکنت را هم بدانیم می توانیم به کودک کمک کنیم.
در این مورد باید گفت بروز لکنت احتمالا تحت تأثیر چند عامل است درحالی که اغلب تصور می شود. لکنت علتی منفرد دارد لکنت احتمالا زمانی شروع می شود که مجموعه ای از علل با هم جمع شوند شاید عوامل متفاوتی در کودکان مختلف منجر به یک نتیجه مشابه یعنی لکنت شود بنابراین جستجوی علت واحد در حینی که علل متفاوتی وجود دارد می تواند به جای حل مشکل خود تبدیل به مشکل جدیدی شود.(منبع: کتاب پرسش و پاسخ لکنت زبان)
بیشتر بخوانید
درمان لکنت زبان کودکان در خانهعواملی که سبب بروز لکنت می شوند به احتمال قوی کاملا با عواملی که سبب تداوم و وخامت آن می شوند متفاوتند. برای مثال اگر شما از یک چاقو بد استفاده کنید ممکن است انگشتتان را ببرید چاقو علت بریده شدن انگشت و ایجاد درد است حال اگر روی بریدگی نمک بپاشید درد ادامه می یابد و حتی بدتر می شود درحالی که می دانیم نمک عامل بریدگی نیست. عواملی که موجب لکنت زبان می شود فشار روانی، ترس و تقلید زیاد گاهی در اثر موقعیت های خاص محیطی، اجتماعی و عاطفی در یک خانواده بیشتر روی می دهد و سبب لکنت کودک می شود. لکنت توسط هیچ ژنی منتقل نمی شود بلکه این حرکات و گفتار فرد لکنتی است که سبب تغییرات نوروپلاستی سیتی می شود. ترس عامل اصلی لکنت است و پس از ان یادگیری مشاهده ای و تقلید که ریتم گفتاری و کارکرد گفتاری ذهن را مختل می کند.
بله، البته. ولی با در نظر گرفتن برخی استثناها. کودک شما باید خود را کودک عادی بداند کودکی عادی که گاه لکنت پیدا می کند. بنابراین لازم است ملاک های رفتاری، ارزش های اجتماعی و نوع مسئولیت هایی را که از سایر کودکان خود انتظار دارید به او نیز اموزش دهید اگر کودکان روش تربیتی ویژه ای داشته باشند نمی توانند احساس عادی بودن بکنند خواه این نوع تربیت به دلیل لکنت باشد خواه به دلیل دیگر.می دانیم کودکی که لکنت دارد ممکن است گفتارش طولانی تر شود امیدواریم هنگامی که صحبت می کند با حوصله به او گوش دهید تا حرفش تمام شود. شما باید او را مطمئن سازید که برای بیان افکارش به اندازه کافی فرصت دارد با این همه باید هنگام صحبت نوبت را رعایت کند و سایر مهارت های اجتماعی را نیز کسب کنم لکنت نباید برای او مجوز متکلم وحده شدن یا قطع صحبت دیگران باشد.
گاهی والدین از کودک انتظاراتی بالاتر از توان او دارند کودکی که تلاش می کنند خواسته والدین را اجرا کند ولی نمی تواند شکست میخورد تحت فشار قرار می گیرد این نوع فشارها و تنش ها می توانند لکنت را تشدید کند.
باید تا حد امکان این تصمیم بدون توجه به لکنت او گرفته شود چراکه به هر حال برای بعضی از کودکان سراسر یک بعدازظهر یا عصر دور ماندن از والدین مشکل تر از سایرین است. بنابراین در نظر بگیر اگر کودک شما لکنت نداشت ایا او را نزد پرستار می گذاشتید اگر پاسخ بلی است پس او را به خیال راحت به دست پرستار بسپارید. شما معمولا به پرستار در مورد قوانین منزل و برنامه خواب کودک توصیه هایی می کنید و یک شماره تلفن جهت دسترسی به خودتان به او می دهید در مورد لکنت نیز می توانیم به او بیاموزید هنگام لکنت کودک چگونه شرایط را سامان دهد. او را اگاه کنید که کودک شما گاهی لکنت دارد با عبارتی ساده شرح دهید که لکنت او به چه شکل است مثلا بگویید کودک من در شروع کلمه مشکل دارد و هجای اول کلمه را تکرار می کند. از انجایی که اگر کودک بداند درباره اش صحبت می کنند ناراحت می شود پس بهتر است صحبت ها و توصیه ها را در غیاب او انجام دهید. اگر کودک حرفهای شما را اتفاقی بشنود شاید احساس بدی به او دست بدهد اگر چنین شرایطی پیش امد بهتر است اشکارا درباره این موضوع با او صحبت کنید. به پرستار بگویید که خودتان هنگام لکنت کودک چگونه رفتار می کنید برای مثال صبر می کنیم تا کودک کلامش را خودش بگوید و کلمه یا جمله او را کامل نمی کنیم ما صحبت او را قطع نمی کنیم و نمی گوییم کمتر صحبت کن. ادای او را در نمی اوریم و سر به سرش نمی گذاریم و وقتی صحبت می کند نگاهش می کنیم شما می توانید آن موقعیت هایی را که احتمالا بیشتر باعث لکنت او می شوند تشریح کنید. مثلا مواقعی که واقعا هیجان زده است بیش از حد خسته شده است عجله دارد یا سؤالات زیادی از او پرسیده می شود از پرستار بخواهید که مهربان و همدل بوده صبور باشد و انچه را کودک می گوید بشنود و سپس به ان پاسخ دهد.
همه ما وقتی خسته پریشان یا اشفته هستیم در تلفظ کلمات و بیان عقاید خطاهای بیشتری داریدم بنابراین اگر خستگی در گفتار کودک شما اثر بارزی دارد لازم است ترتیبی دهید تا او به اندازه کافی استراحت کند
کودکان از نظر میزان انرژی و اثری که شیوه زندگی خانواده بر انها دارد با یکدیگر متفاوت هستند بسیاری از والدین متوجه شده اند وقتی که برنامه زندگی شان با شتاب یا عجولانه است لکنت کودکشان افزایش می یابد. ماهیت و ویژگی های منحصربه فرد کودک خود را مد نظر قرار دهید اگر می بینید کاهش سرعت در امور خانواده به کودک شما کمک می کند.
ثبات در ساعت خواب به هر کودکی کمک می کند تا با برنامه خواب خاصی سازگار شوند ضمنا این ثبات باعث می شود کودکان از نظم و ترتیب در برنامه های عادی روزانه نیز بهره ببرند مثل بیدار شدن لباس پوشیدن در وقت معینی غذا خوردن و به رخت خوب رفتن انها به این ترتیب می اموزند در چه زمانی انتظار چه چیزی را داشته باشند چنین ساختاری عدم اطمینان را در زندگی انها کاهش می دهد.البته این گفته بدان معنی نیست که والدین پیرو برنامه ای کاملا خشک و بدون انعطاف باشند بلکه آنها باید برای تصمیم گیری به بهترین شکل به قضاوت بپردازند.
این که کودکی پیوسته به توجه دیگران نیازمند باشد و برای کسب آن بکوشد تا حدودی به احساس او ارزش خودش شخصیت و توانایی هایش وابسته است برای کودکان بسیار ارزشمند است تا برای صحبت و گفتگو با هر یک از والدین وقت جداگانه ای داشته باشند در مورد کودکی که لکنت دارد توجه اضافه و اختصاص دادن زمان کافی برای شنیدن حرف هایش احتمالا سبب می شود احساس بهتری درباره گفتار خودش داشته باشد و حس کند برای والدین فردی باارزش و مهم است. فراهم اوردن فرصت هایی برای شنیدن حرفهای کودک بدون این که آن را نابجا قطع کنیم می تواند به خوبی میزان لکنت را در کودکان خردسال کاهش دهد وقتی کودک انتظار دارد گفتارش توسط خواهر و برادرش قطع شود و این چنین می می شود نمی تواند به سهولت صحبت کند همچنین کودکی که برای جلب توجه مادر و پدر باید پیوسته تقلا کند احساس می کند تحت فشار است و باید تند حرف بزند.
خیر، بویژه اگر کودک در سنین پیش دبستانی است بسیاری از کودکان با انچه می بینند یا می شنوند به سهولت تحریک می شوند و برخی نمایش ها واقعا انها را می ترساند. سطح هیجان بالا از هر منبعی که باشد میزان لکنت را افزایش می دهد حتی تا مدت ها پس از انکه گفتار کودک بهبود هم یافته باشد این احتمال هست که تحت شرایط تنش زا و هیجانی مجددا لکنت پیدا کند. والدین به ما می گویند فعلا که خوب صحبت می کند فقط در شرایطی که هیجان زده است لکنت دارد. اگر یک برنامه تلویزیونی یا هر تجربه دیگری برای او بیش از اندازه مهیج باشد حتما برای سایر کودکان نیز همین حالت را دارد.
بعضی از کودکان رفتارهایی از خود بروز می دهند که والدین یا معلمان با توجه به تعداد کمی از همین رفتارها کودک را تحریک پذیر، آشفته و خستگی ناپذیر می نامند. این والدین بیان می کنند که کودکشان واقعا بی توجه و بیش فعال است و نگرانند که مبادا این مسئله مانع پیشرفت های اجتماعی و تحصیلی او شود والدین متوجه شده اند که رفتار کودکشان غالبا محیط خانه را به هم می ریزد و می گویند تلاش انها برای کنار امدن با او تقریبا بی تأثیر است. تعدادی از کودکانی که چنین رفتارهایی دارند ممکن است لکنت نیز داشته باشند و والدین نگران می شوند که مبادا بییش فعالی موجب لکنت انها شود و یا بالعکس لکنت رفتار انها را بدتر کند اگر در مورد بی توجهی و بیش فعالی کودک خود نگران هستید باید به دکتر خانوادگی یا متخصص اطفال مراجعه کنید و از او بخواهید کودک توسط یک متخصص از نظر اختلال نقص در توجه مورد ارزیابی قرار گیرد اگر کودک اختلال نقش توجه داشته باشد باید ابتدا تدابیر پزشکی بیش از کارهای دیگر صورت گیرد یا حداقل به طور هم زمان گفتاردرمانی هم انجام شود. اتاق کودک مبتلا به لکنت تا چه حدی باید مرتب باشد اینجا خود نظم مهم نیست بلکه احساس کودک در مورد نظم و ترتیب مهم است اغلب والدین نگران هستند که مبادا کودکشان هرگز نظم و ترتیب را یاد نگیرد بنابراین گاه در این زمینه سخت گیری می کنند ولی برای تصمیم گیری بهتر ببینید کودک شما در مقابل دستور جمع کردن اتاقش چه واکنشی نشان می دهد ایا حس می کند دائم به او ایراد می گیرید.
به نظر می رسد جنگ و دعوا قسمتی از اموزش چگونه زیستن با خواهران یا برادران و یا بچه های همسایه است هر اندازه که والدین از این کار ناراحت باشند باز بچه ها با هم می جنگند و کلمات نامناسبی به هم می گویند واقعیت این است که کودکان مبتلا به لکنت نیز دوست دارند مثل سایر بچه ها گاهی دعوا کنند به هر حال طبیعی است که جنگ و دعوا بین کودکان تا حدودی وجود داشته باشد والدین نباید به این امر حساسیت نشان بدهند.
بحث و مشاجره حتی میان پدر و مادرهایی که روابط بسیار خوبی دارند نیز اتفاق می افتد متخصصان روان شناسی و مشاوران خانواده بر این نکته تأکید دارند که کودک باید بدانند این عدم توافق و مشاجره نشانه عدم علاقه نیست و منجر به جدایی انها نخواهد شد. انها می خواهند کودک بیاموزند که اگر با فردی به بحث و جدل می پردازند سبب کاهش اهمیت ان فرد نزد دیگران نیست.
شاید، بستگی دارد به این که جدایی بر روحیه انها چه تأثیری بگذارد و چه واکنشی نشان دهند جدایی می تواند در سایر مسائل کودک نیز اثر بگذارد مثلا روی وضعیت او در مدرسه، بازی با دوستانش... اما اگر رابطه بین والدین پیش از این با استطکاک و مشکل همراه باشد این مسئله تأثیر خود را بر لکنت وی گذارده است انچه مهم به نظر می رسد این است که کودک به وقایع اخیر خانواده چگونه واکنش نشان می دهد و انتظار دارد پس از جدا شدن والدین از هم چه اتفاقی برای او بیفتد برای حفظ ثبات در زندگی کودک و خودتان هر کاری می توانید بکنید.
بیشتر بخوانید
عوارض لکنت زباندر خانواده های امریکایی جدا شدن یا طلا غیرعادی نیست اگرچه ممکن است در مورد کودکی که لکنت دارد حساسیت ویژه ای داشته باش ولی باید بدانید که تأثیرات عاطفی چنین تصمیمی کل خانواده را در بر می گیرد به کودکان خود اطمینان دهید که دوستشان دارید و انها را توجیه کنید که انها باعث این جدایی نیستند و شما همیشه پدر و مادر انها باقی خواهید ماند به خاطر داشته باشید که هیچ عاملی نمی تواند به تنهایی سبب پایداری لکنت شود.
تفاوت اصلی فردی که تنها زندگی می کند با سایر افراد این است که فرد تنها کسی را ندارد تا تنش های روزمره زندگی را با او تقسیم کند بعضی از والدین تنها شیوه خوبی را برای مقابله با این نیازها در پیش می گیرند که تأثیر بسیار خوبی روی کودک دارد کودک راه هایی را که والد برای برخورد مؤثر با تنش ها در پیش می گیرد می اموزد تا در مورد خودش نیز به کار برد.
خیر، این کار هیچ کمکی نمی کند حتی اگر افراد فامیل بهترین نیت را داشته باشند کودکی که لکنت دارد به ندرت اصلاح گفتارش را کمک و محبت می داند شاید احساس کند مورد پذیرش نیست مگر ان که خوب صحبت کند.
خیر، تقلید نوعی ازار و اذیت است هر کسی از تمسخر ناراحت می شود به ویژه اگر برای رفتاری باشد که نمی توان ان را اصلاح کرد پس به خواهران و برادران کودک بگویید وقتی ادای لکنت او را درمی اورند صحبت کردن برایش مشکل تر و حتی لکنتش تشدید می شود.
صحبت کردن به همراه انجام چند فعالیت هم زمان برای کودک دشوار می شود مثلا صحبت کردن وقتی که رادیو تلویزیون یا ضبط روشن است و غذا هم می خورند صدای زمینه یا موسیقی گفتار کودک را به سمت رقابت می برد و این می تواند موجب گسیختگی در گفتار او شود.