علل لکنت زبان

ترس و شوک

1. تنبیه
برخی از والدین که از فرونشاندن عصبانیت خود ناتوان هستند با بهانه ها و دلایل من دراوردی "تربیت کردن" کودکان خود را به روشهای مختلف تنبیه می کنند.فحاشی، کتک زدن ،محرومیت از غذا ،بیرون راندن از منزل، حبس در اتاق... می توانند منجر به لکنت زبان شوند.
2. حیوانات
به طور معمول خردسالان از صدای حیوانات یا از برخورد با انها وحشت زده می شوند. از انجا که نمی توان حیوانات را از محیط کودک دور ساخت بهتر است با بازی های اموزشی مناسب کودکان را به تدریج با صدا و تماس با انها اشنا سازیم. این موضوع می تواند یکی از از اقدام های مفید مهدکودک ها باشد. یک قانون کلی در مورد ترس وجود دارد: ترس مانند سایه است، هر گاه از آن فرار کنی به دنبالت می اید و هر گاه به سویش بروی می گریزد. بهتر است اشنایی و تماس با عامل ترس در کودکان به تدریج و طی چند مرحله پلکانی انجام گیرد.
3. بازی های ترسناک
تعداد بسیاری از کودکان را چنین شوخی هایی به لکنت زبان مبتلا می سازد. برای مثال یک نفر ملحفه ای روی خود می اندازد و به حرکات روح مانند به سوی کودک می رود. از دیگر بازی های ترسناک وسایلی است که در شهر بازی ها وجود دارد از جمله تونل وحشت، قطار هوایی،اتاق فرار...
4. تاریکی

انداختن کودک در اتاقی تاریک به عنوان تنبیه یا شوخی رفتاری نامناسب است. برخی شب ها که برق شهر ناگهان قطع می شود به جای همهمه و به دنبال علت خاموشی گشتن بهتر است ابتدا کودک خود را در اغوش بگیریم. روشنایی اتاق خواب او باید طوری باشد که اگر شب هنگام از خواب بیدار شد از تاریکی و سایه ها نهراسد.
5. ختنه
شوخی های بعضی از افراد خانواده هنگام ختنه کودک به گونه ای است که او تصور می کند انها می خواهند تمامی عضو تناسلی او را ببرند. پسربچه ها که به این موضوع بسیار حساسند، متحمل فشار روانی سنگینی می شوند. تا دو دهه پیش علت لکنت بسیاری از کودکان ترس ناشی از ختنه بود ولی خوشبختانه از زمانی که کودکان را در نوزادی ختنه می کنند چنین مشکلی مشاهده نمی شود.
6. موجودات واهی
مادرهایی که توانایی کنترل شیطنت های کودک خود را ندارند او را از موجودات واهی و خیالی می ترسانند."اگر نخوابی می گم بچه خوره یا لولو بیاد بخورتت" .لولو میتواند در تخیل کودک به هیولای واقعی تبدیل شود و او را به شدت بترساند.

نا امنی

1. مشاجرات خانوادگی
کودک با مشاهده مشاجرات در خانواده علاوه بر وحشت احساس ناامنی خواهد کرد. توصیه می شود که اختلافات خود را در حضور کودک مطرح نکنید (شاید هم در این فاصله مشکل خودبه خود حل شد) از نظر کودک چه با او دعوا کنید چه او ناظر دعوای شما باشد یک مفهوم دارد احساس ترس و احساس ناامنی.
2. شیوه صحبت با کودک
گفتار بیشتر کودکان هنگام شوق یا اضطراب متغیر می شود. (اغلب کش دار یا بریده) هنگامی که والدین عجول این کودکان کلماتی چون زودباش، عجله کن، کار دارم... را به زبان می اورند درواقع امنیت گفتاری کودک خود را اشفته می کنند. نباید برای گفتار و شنیدار کودک "زمان". تعیین کرد هنگامی که بزرگ ترها می خواهند با کودک صحبت کنند شایسته است گفتار خود را با ملایمت همراه کنند و به انان کشش و اهنگی کودکانه ببخشند. بهترین الگو برای خانواده ها می تواند شیوه گفتار استاد قصه گو زنده یاد "حمید عاملی" باشد. شنیدن گفتاری سریع تر از توان درک کودک با دشواری همراه خواهد بود و به امنیت شنیداری او اسیب می رساند.
3. چپ دستی
چپ دستی یا راست دستی افراد را یک سوی "برتری نیمکره های مغزی" نسبت به یکدیگر مشخص می کن.د اگر نیمکره چپ قالب باشد شخص راست دست می شود و بالعکس. متأسفانه عده ای نسبت به چپ دستی فرزند، واکنشی غیرعادی نشان می دهند انها تلاش می کنند با ترفندهای گوناگون و وارد اوردن فشار زیاد به کودک او را وادارند تا قلم را با دست راست خود بگیرد چنین رفتاری می تواند چهار علت داشته باشد:
- چپ دستی فرزند را در شأن خانواده خود نمی دانند.

- چپ دستی را به عنوان یک مشکل می بینند لذا تلاش می کنند ان را اصلاح کنند.
- تصور می کنند از انجا که اغلب وسایل برای راست دست ها طراحی شده است پس بهتر است فرزند انها نیز راست دست باشد.
- عده ای بر این باورند که چپ دستی احساس متفاوت بودن را در کودک ایجاد می کند.
اما فشار روانی که به کودک وارد می اید به این صورت است تا زمانی که والدین حضور ندارند او بر اساس برتری نیمکره مغزی خود مداد رنگی را با دست چپ می گیرد و با ورود و فریاد بی منطق والدین، کودک بدون درک علت اعتراض انها مداد رنگی را به دست راست می سپارد به این ترتیب اراده و اهمیت نوشتاری او دستخوش هرج و مرج اشفتگی می شود اگر شما یک وعد غذایی خود را با دست چپ میل کنید متوجه خواهید شد که کودک در ان وضعیت چه فشاری را باید تحمل کند.
4. حسادت
همه کودکان نیازمند حمایت بزرگ ترها هستند و برای کسب آن لازم است نزد انها محبوب باشند. علت بسیاری از شیرین کاری های کودکان محبوبیت است. کودکی که تا دیروز خواستنی و دوست داشتنی بود، ناگهان با ورود یک نوزاد به خانواده انها و کشش والدین به سوی این رقیب شکست ناپذیر همه چیز خود را از دست رفته احساس می کنند. ریشه حسادت کودکان به نوزاد تازه وارد نیز همین نکته است برای جلوگیری از بروز چنین احساس دردناکی در کودکان باید چند نکته را رعایت کرد:
- پذیرش یک دوست. قبل از ورود نوزاد کودک خود را اماده پذیرش یک دوست کنید. در این میان نباید میزان توجه شما به به کودک اول کم شود دقت داشته باشید که معیار او میزان توجه و علاقه عملی شماست. پس سعی نکنید با توضیح دادن او را قانع کنید.
- مقایسه. بعضی والدین عادت دارند که کودک خود را مرتب با بچه های دیگر مقایسه کنند این عمل سبب اعمال فشار روانی بر او می شود "ببین هومن چقدر پسر خوبیه." "می بینم میثم حرف مامانش رو گوش میده ."باید دانست که روح انسان با مقایسه شدن ناسازگار است و در صورت تداوم ضعیف و متزلزل می شود.
- توجه به دیگران. نباید در حضور کودک خود توجه زیادی به بچه های دیگر کرد.برخی از والدین برای احترام، کسب موقعیت و یا تعارف با تعریف و ستایش مکرر از بچه های دیگر سبب ازار و تحقیر فرزند خود می شوند انها در بزرگ سالی پدر یا مادر خود را خائن تصور خواهند کرد.

5. دو زبانی
منظور از دو زبانه یا چند زبان بودن این است که کودک قبل از این که به تکامل در ساختار زبان مادری خود برسد به یادگیری یک یا چند زبان دیگر بپردازد به عبارت دیگر کودک قبل از هفت یا هشت سالگی زبانهای دیگری را یاد بگیرد و تحقیقات تراویس نشان می دهد که 28% درصد افراد لکنتی را دو زبانه ها تشکیل می دهند و 8/1% آن یک زبانه هستند تحقیقات دیگری نیز مؤید بالا بودن امار لکنت در بین افراد دو یا چند زبانه می باشد. این که چرا و چگونه دو یا چند زبان بودن سبب لکنت می شود سؤالی است که بیشتر از طریق نارسایی تفکر زبانی نظری می توان توجیه کرد. نظریه نارسایی تفکر زبانی نظری معتقد است که دو یا چند زبان بودن کودک قبل از این که وی به تکامل در زبان مادری دست یابد باعث اختلال در کنش های نظم دهنده اجرایی و تمایلاتی زبان خواهد شد این نظریه ابراز می دارد که در دو زبانه ها اختلافات نظام های فکری که مربوط به الگوهای دستوری هر زبان است سبب اشفتگی کودک در برنامه ریزی و پردازش بیانی انها خواهد شد به این معنی که فرد نظام دستوری و اصطلاحات یک زبان را در زبان دیگر وارد می کند و از طرف دیگر نمی تواند به ظرافتهای خاص هر زبان بپردازد.نکته دیگر اینکه در ذهن فرد دو زبانه عناصر حسی- عملی با عناصر زبانی به طور شایسته هماهنگی ندارند.به این معنی که تصویری که از یک شی در ذهن یک فرد غیر الکن وجود دارد به راحتی و بدون واسطه به قالب قراردادی آن ترجمه می شود.ولیکن در افراد دو یا چند زبانه این ترجمه با استفاده از واسطه صورت می پذیرد که سبب ناروانی گفتار می شود. امروزه در مناطقی از کشورمان که مردم آن به زبان دیگری غیر از زبان فارسی تکلم می کنند لکنت و یا تاخییرات گفتاری ناشی از دو زبانی فراوان دیده می شود چراکه عده ای از مردم این مناطق سعی دارند زبان فارسی را قبل از رفتن به مدرسه به فرزندانشان بیاموزند. به جاست که این گونه افراد به توصیه های اسیب شناسی گفتار و زبان توجه نموده و از بروز این حالات جلوگیری نمایند.

تقلید

تقلید یکی از عوامل مهم بروز لکنت زبان است بنابراین برای پیشگیری در این زمینه باید وضعیتی که موجب تقلید لکنت یا شبه لکنت در کودک می شود دوری جست:
1. تماس با افراد لکنت دار
- در خانواده. چنانچه یکی از افراد خانواده یا فامیل لکنت زبان دارد و حاضر به درمان خود نیست باید با تدبیر و ملایمت این گونه از کودک خود مراقبت کنید:
1. از واکنش های برجسته که سبب دلخوری شخص لکنت دار می شود خودداری کنید.
2. تماس فرزند خود را با آن شخص به حداقل ممکن برسانید.
3. هنگامی که آن شخص صحبت می کند توجه کودک را از گفتار او منحرف کنید.
4. در صورت امکان از آن شخص بخواهید در حضور کودک با لکنت صحبت نکند.
5. دقت کنید کودک متوجه هدف و تلاش شما نشود زیرا کشف آن سبب توجه بیشتر و تحریک او می شود.
- مهد کودک . تماس کودک با هم کلاسی لکنت دار خود می تواند سبب تقلید کودک از گفتار او شود در سطح وجود چنین مواردی آن را با مدیر مهد کودک در میان بگذارید اگر مدیر به شما اطمینان داد که این امر غیرممکن است موضوع را برای او توضیح دهید در غیر این صورت کودک خود را به مهد کودک دیگری بفرستید.
- دوست و همسایه. همان طورکه تماس کودک با هم کلاسی لکنت دار خود در مهد کودک می تواند خطرساز باشد، تماس او با دوست یا همسایه لکنت دار نیز می تواند سبب لکنت او شود.
2. ادا در آوردن
اگر کودک مدتی ادای لکنت شخص دیگری را دراورد ممکن است همان شیوه گفتار را الگو قرار دهد و دیگر نتواند ان را عوض کند.
- تشویق. بسیاری از خانواده ها کودکان مستعد خود را با تشویق وا می دارند تا با دراوردن ادای گفتاری دیگران( مثل لهجه اشکال تلفظی و لکنت زبان)، موجبات خنده آنان را فراهم سازند باید دانست دراوردن ادای لکنت می تواند در مرحله ای از رشد گفتار کودک به لکنت زبان واقعی او تبدیل شود.
- شخصیت فیلم ها.بی شک دیده اید که در بعضی از فیلم ها نقش های لکنت داری را به نمایش می گذارند چنین نقش هایی به ویژه اگر تلویزیونی باشند می توانند خسارات جبران ناپذیری به برخی کودکان و نیز خانواده انها وارد سازد. والدین در این مواقع چنین گزارش هایی می دهند:" لکنت فرزندم از زمانی شروع شد که او چند مرتبه به همراه بچه های دیگر ادای لکنت فلان هنرریشه را در فلان فیلم دراورد."
سخنی با کارگردان سینما

کودکان با مشاهده شخصیت های جذاب و دوست داشتنی فیلم ها به ذوق می آیند و در رویا با ارتباطات روزمره خود به تقلید از گفتار و رفتار انها می پردازند. این خصوصیت که گاه دامن گیر بزرگ ترها نیز می شود می تواند برای انها خطرافرین باشد زیرا اگر گفتار این شخصیت ها با لکنت همراه باشد و کودک به تقلید از آن بپردازد احتمال می رود که او در اینده به فردی لکنت دار تبدیل شود. بزرگ سالان لکنت داری که با خانواده خود مشغول تماشای چنین فیلم هایی هستند هر بار که شخصیت فیلم دچار لکنت می شود فشار روانی سنگین را متحمل می شوند انها به شدت ازرده و مضطرب می شوند و از تماشای ادامه فیلم صرف نظر می کنند پس:
1. تا انجا که امکان دارد از شخصیتهای لکنت دار استفاده نکنید.
2. اغلب دیده می شود به جای شخصیت لکنت دار می توانستید از "حرکات اضافی" یا حتی از "انواع سرفه" در این فیلم ها بهره گیرید.
3. از برجسته کردن و تکرار لکنت در نقش های مختلف به ویژه شخصیت های جذاب و محبوب خردسالان خودداری کنید.
4. اگر هنرمندی به موضوع لکنت زبان علاقه مند است می تواند با بهره گیری از یک متخصص فیلمی بسازد که علاوه بر جذب افراد لکنت دار و خانواده انها جنبه های اموزشی نیز داشته باشد اموزشی که بتواند بندی از این زنجیر بگشاید.